Դասարանական և տնային աշխատանք

65.Տրված դարձվածքներով նախադասություններ կազմի՛ր: 

Նրան այնպիսի բան ասացիր, որ մտքի ծովն է ընկնել
Լեզուտ փակ պահեի հանկարծ որմեկ չիմանա
Ես այս գյուղը հինգ մատիս պես գիտեմ
Հերիք է թևերըտ ծալած նստել մի բան արա
Դու դեռ էժան ես պրծնել
Նա իր արցունքները կուլ էր տալիս: 

66.Տրված արտահայտություններից  յուրաքանչյուրով երկու նախադասություն կազմի՛ր` դրանք գործածելով 

ա) ուղիդ իմաստով,
Այնքան խոսացի լեզուս չորացավ։
Գետին հասնելով նա ջուրը չտեսած`բոբիկացավ
Նրա մազերւ հասել են ականջին
 բ) որպես դարձվածք: 
Լեզուտ չորանար այդ բառերը չասեիր։
Նա սկսել էր գործը, բայց ջուրը չտեսած`բոբիկացավ։
Ականջիս հասել է, որ դու ընկեր ունես։

Լեզուն չորանալ, ջուրը չտեսած`բոբիկանալ, ականջին հասնել: 

67.Տրվածարտահայտություններից  յուրաքանչյուրով երկունախադասություն կազմի՛ր`դրանք գործածելով 

ա) ուղիղ իմաստով,
Նա իր մետրով հաշվեց սենյակի տարացքը
Իր ծամոնը մազից էր կաղված
Դաշտերից այծերը եկան
Նա ճաշ չսարքեց դրա համար ծամաք հաց կերեվ
 բ) որպես դարձվածք: 
Դու բոլորին քո մետրով ես չափում
Իր գործը մազից էր կածվախ
Այծերըտ էլի եկան
Դու հացը ցամաք ես ուտելու։

Իր մետրով չափել, մազից կախված, այծերը գալ, հացը ցամաք ուտել: 

68.Ընդգծվածդարձվածքները փոխարինի՛րտեքստի ոճինհարմար հոմանիշ բառերով: 

Մեր նախնիները երևի շատ դառը փորձերից այն համոզման էին եկել, որ ձուկ ուտելիս չի կարելի երկաթե դանակ գործածել: Այդ կանոնը անտեսել մարդիկ անկողին էին ընկնում ու նույնիսկ հոգին փչում: Հիմա արդեն հաասկացել են, թե ինչից էր  դա. երկաթը հեշտ քայքայվող սպիտակուցների հետ (ձկան մսի մեջ շատ կա) ռեակցիայի մեջ է մտնում, որի հետևանքով առաջանում է թունավոր նյութ: 

Այսօր արդեն կենցաղում երկաթե դանակ չի օգտագործվում. հին ժամանակից ստեղծվել է չժանգոտվող պողպատը, որը կարելի է առանց վախի օգտազործել: Բայց գյուտն ուշացել էր. սովորությունն աշխատել է: Հիմա ընդհանուր կարծիքն այն է, որ ձուկը դանակով ուտել չի կարելի: 

69.Ընդգծվածդարձվածքները փոխարինի՛րտեքստի ոճինհարմար հոմանիշբառերով: 

Մեր դարաշրջանից 481 տարի առաջ Պարսկաստանի տիրակալ ֊Քսերքսեսը պատերազմի է գնացել  հունական պետությունների միության դեմ: Ավանդությունն ասում է, թե դա որոշել  միայն նրա համար, որ ուզում էր  թուզ ուտել, իսկ  աթենական օրենքներն այդ համեղ պտուղների արտահանության հաղթել էին:
Փոքրասիական ժողովուրդների դիմադրությունն արյանմեջ խեղդելով, քաղաքները գրավելով, կրակի ճարակդարձնելով  ու հողին հավասարեցնելով` պարսիկները հասան Եվրոպան Ասիայից բաժանող բնական արգելագծին` Հելլեսպոնտոսի նեղուցին: Նեղուցն անցնելու համար Քսերքսեսը կամուրջ կառուցել տվեց: Բայց երբ կամուրջն արդեն պատրաստ էր, սոսկալի փոթորիկ պայթեց, որն այն խորտակեց  ու ցրիվ տվեց: Արյունը Քսերքեսի գլխին խփեց, հրամայեց նեղուցի հախիցգալ խարազանի երեք հարյուր հարվածով և ջրի մեջ ստրկության շղթաներ գցել: Ջրի ջարդըտվողներին  հրամայված էր արտասանել հետևյալ խոսքերը. «Չարաղետ ջուր, քո տիրակալն այս պատիժը նշանակեց, քանի որ դու անազնիվ վարվեցիր, իսկ նա քեզ ոչ մի վատ բան չէր արել»: Եվ մինչ պատժում էին ծովին, թագավորը հրամայեց թռցնել գլուխներնայն մարդկանց, որոնց հրամայել էր կամուրջ կառուցել: Ծովի ու մարդկանց գլուխը մտավ, որ ավելի լավ է պարսից տիրակալի ճանապարհին դեմ չկանգնեն:
Հետո շինարարները ձեռնամուխ եղան  մի ուրիշ, ավելի ամուր կամրջի շինարարությանը: Երբ դա պատրաստ էր, ու Քսերքսեսի առջև արդեն իսկապես բաց էր Եվրոպա տանող ճանապարհը, տիրակալը տատանվում էր` անցնի՞, թե՞ չանցնի: Ամենայն հավանականությամբ վախենում էր ծովի վրեժխնդրությունից: Փոխանակ տեղնու տեղըճամփա ընկնելու`  նա հրամայեց քրմերին ամեն ինչ անել նեղուցի բարեհաճությունն ու ողորմածությունը նվաճելու համար, իսկ ինքն իր սուսերն ու ոսկե անոթները ծովին մատաղ արեց:  Զոհաբերությունից հետո սկսվեց անցումը, որը  հինգ օր ու գիշեր տևեց: Քսերքսեսը միայն վերջում սիրտարեց  ու անցավ: 

Դարձվածաբանական բառարանից օգտվելով`  տրված բառերով գրիր 3-ական դարձվածք` տալով բացատրությունը:
Գլուխ
անցավ գլուխը ավետարանի տակ դնել- խառը գործերի մեջ մտնել
ահա թե որտեղ է թաքնված շան գլուխը- ահա թե ինչումն է գաղտնիքը
աշխարհը գլխին փլվել- մեծ դժբախտության հանդիպել
ձեռք
թեթև ձեռքով- առանց երկար մտածելու
թևերը թուլանալ- վհատվել
թևերը թուլանալ- վհատվել
ոտք
ոտը կարպետի չափով մեկնել- չափը ճանաչել
ոտը բացվել- գնալ գալը հաճախանալ
ոտը կախ- սպասողական վիճակ
սիրտ
ամբողջ սրտով- սրտանց
լայն սիրտ ունենալ- համբերատար, բարի
այրված սրտին մխիթարանք- մեկի վշտացած սրտին գոհացում
աչք
աշխարհի աչք- բոլորի կողմից սիրված
աշխարհի աչքը հանել- բոլորին զարմացնել
աչք ածել- չորս կողմ նայել
ականջ
ականջը բամբակ կոխել-չլսելու տալ, խուլ ձևանալ
ականջ անել- լսել, ունկնդրել
ականջ դնել- գաղտնաբար լսել ուրիշի ասածը
լեզու
օձի լեզու- չարախոս,
լեզուն կծել- խոսելու միջոցին հանկարծ լռել
լեզուն արձակել- սկսել խոսել (լռությունից հետո)

Նույնանուն բառեր

Տրված նույնանուն բառերով կազմի՛ր նախադասություններ: 
Բութ, սեր, քանոն, փոր, զատիկ, խոզուկ,դող, գործել, շահ, լալ,գունդ, ափ,
Դանակի ծայրը բութ է։
Այս երեխան բութ է։
Մածունի սերը համեղ չէ։
Սիրել, թե՞ չսիրել սա խնթիրը։
Նա շատ լավ քանոն է նվագում։
Ինձ քանոն է պետք ուղիղ գիծ նկարելու համար։
Տախտակներ երկար մնացել են խոնավության միջավարյում և փոր տվել։
Նա շատ է կերել և փոր մեծացել է։
Մենք շատ ուրախ նշեզին զատիկը։
Այգում շատ զատիկներ կաին
Նա հիվանդացել է խոզուկով։
Նա շատ է ուզում փոքր խոզուկ։
Մեքենայի դողը վնասվել է։
Նա ցրտից դողում էր։
Նա շարֆ էր գործում։
Ձեռքերըտ ծալած մի նստիր գործիր։
Շահը նոր օրենք էր գրել։
Նա շատ շահ ստացավ, երբ ես սա կնքեցի։
Նրա սենյակի պատերը լալի գույնի է։
Նա շատ երկար էր լալիս։
Մենք նստած եինք ծովի ափին։
Նա վնասել է իր ձեռքի ափը։

1․ 8-1 25 8-2 28 8-3 26 8-4 24 8-5 24 8-6 25 8-7 25 8-8 23
1. 8-4 դասարանում 24 հոգի է։ Նրաց 1/6 գնացին Կոմիտասի թանգարան, իսկ 1/5 մասը Սևան։ Քանի հոգի գնաց Կոմիտասի թանգարան, քանի հոգի Սևան և քանի դախ մնաց դասարանում։
24։6=4
24-4=20
20։5=4
20-4=16 Պատ․՝4 Կ․թանգարան, 4 Արատես, 16 դախ դասարանում
Խնդիր կատակ
8 դասարանում կա 206 նրանց նրանց 36% չի կրում դիմակ։ Հարց քանի օրում կվարաքվեն բոլոր 8-րդ դասարանցիները,
4.
5.

․ Հարի Բրաունի նամակը դստերը

Շուտով  Ծննդյան  տոներն  են,  և  ես  նորից  չգիտեմ`  ինչ  նվիրել  քեզ:  Ես  գիտեմ,  որ  դու  սիրում  ես  գրքեր,  խաղեր  ու  շորեր:  Բայց  ես  ուզում  եմ  քեզ  նվիրել  մի  բան,  որը  քեզ  հետ  կլինի  ընդմիշտ:  Այնպիսի  մի  բան,  որը  քեզ  ամեն  Ծննդյան  տոներին  կհիշեցնի  իմ  մասին:  Եվ  ես,  կարծես,  գիտեմ,  թե  ինչ  կարող  եմ  քեզ  տալ:  Մի  պարզ  ճշմարտություն,  որի  մասին  ես  միանգամից  չեմ  իմացել:  Եթե  դա  դու  հիմա  հասկանաս,  այն  քո  կյանքն  ավելի  լավը  կդարձնի:  Դու  ավելի  պաշտպանված  կլինես  խնդիրներից:  Ես  քեզ  նվիրում  եմ  մի  պարզ  ճշմարտություն:

Ոչոքպարտավորչէինչ—որբանանելքեզհամար:

Ինչ  է  դա  նշանակո՞ւմ:  Ինչպե՞ս  կարող  է  այդ  պարզ  ճշմարտությունն  այդքան  կարևոր  լինել:  Հնարավոր  է,  հիմա  այս  ամենը  քեզ  կարևոր  չի  թվում,  բայց  այս  սկզբունքը  կփրկի  քո  կյանքը:  Ոչ  ոք  չի  ապրում  քեզ  համար,  իմ  սիրելի  բալիկ,  որովհետև,  դու  դու  ես,  և  ուրիշ  ոչ  ոք:  Ամեն  մեկն  ապրում  է  իր  համար,  իր  երջանկության  համար:  Եվ  ինչքան  շուտ  դա  հասկանաս,  այնքան  արագ  կազատվես  սպասումից,  որ  ինչ-որ  մեկը  քեզ  կարող  է  երջանիկ  դարձնել:  Դա  նշանակում  է,  որ  ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  քեզ  սիրել:

Եթեինչ—որմեկըքեզսիրումէ,  ուրեմն`  դույուրահատուկես,  դունրանդարձնումեսերջանիկ:

Փորձիր  հասկանալ,  թե  այդ  ո՞ր  յուրահատկության  համար  են  քեզ  սիրում  և  ջանքեր  գործադրիր,  որ  սիրեն  ավելի  շատ:  Եվ  եթե  մարդիկ  քեզ  համար  ինչ-որ  բան  են  անում`  միայն  այն  պատճառով,  որ  ուզում  են:  Ուրեմն,  դու  ինչ-որ  մի  պատճառով  թանկ  ես  նրանց  համար:  Բայց  ոչ  այն  պատճառով,  որ  ինչ-որ  մեկը  պարտավոր  է  քեզ  ինչ-որ  բան:  Դա  նշանակում  է,  որ  ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  հարգել  քեզ:  Որոշ  մարդիկ  բարի  էլ  չեն  լինի:  Բայց  հենց  դու  հասկանաս,  որ  մարդիկ  պարտավոր  չեն  լինել  բարի,  կսովորես  խուսափել  մարդկանցից,  որոնք  քեզ  ցավ  են  պատճառում:  Այո,  դու  էլ  քո  հերթին  ոչ  ոքի  համար  ոչինչ  անել  պարտավոր  չես:  Եվ  նորից.  Ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  ինչ-որ  բան  անել  քեզ  համար:

Դուավելիլավըպետքէդառնասմիայնքեզհամար:

Այդ  դեպքում  ուրիշներն  էլ  կձգվեն  դեպի  քեզ,  կցանկանան  աջակցել  քեզ,  կիսվել  քեզ  հետ:  Եթե  ինչ-որ  մեկը  չի  ցանկանա  քեզ  հետ  լինել,  խնդիրը  դու  չես  լինի:  Եթե  դա  տեղի  ունենա,  ուրեմն  փնտրիր  ուրիշ  հարաբերություններ,  որոնք  դու  ես  ուզում:  Թող  ուրիշի  խնդիրը  քո  խնդիրը  չդառնա:  Երբ  դու  հասկանաս,  որ  շրջապատի  սիրուն  ու  հարգանքին  պետք  է  արժանանալ,  երբեք  անհնարինը  չես  սպասի  ու  չես  հիասթափվի:  Ուրիշները  չպետք  է  կիսվեն  քեզ  հետ  իրենց  զգացմունքներով,  մտքերով:  Բայց  եթե  դա  անում  են,  ուրեմն  դու  արժանի  ես  դրան:  Դու  կարող  ես  հպարտանալ  քո  ունեցած  սիրով,  ընկերների  հարգանքով,  բայց  մի  մտածիր,  որ  այդպես  էլ  պետք  է  լինի,  այդպես  կարող  ես  շատ  հեշտ  կորցնել  ձեռք  բերածդ:  Նրանք  քեզ  օրենքով  չեն  պատկանում,  այդ  ամենին  պետք  է  արժանանալ:

Իմ  ուսերից  կարծես  քար  ընկավ,  երբ  հասկացա,  որ  ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  ինձ  համար  ինչ-որ  բան  անել:  Մինչև  այն  պահը,  երբ  չգիտեի  դա,  ես  չափազանց  շատ  ջանքեր  էի  գործադրում,  երբ  չէի  հասնում  իմ  ուզածին:

Ոչոքպարտավորչէինձհենցայնպեսհարգել,  ընկերությունանելինձհետ,  սիրել,  ապահովելիմզարգացումը:

Արդյունքում,  իմ  հարաբերությունները  միայն  շահեցին,  ես  սովորեցի  լինել  մարդկանց  հետ,  որոնց  հետ  ուզում  եմ  լինել,  և  անել  այն  ամենը,  ինչ  ուզում  եմ:  Այդ  ընկալումն  ինձ  տվեց  ընկերներ,  գործընկերներ,  սիրելիներ,  պոտենցիալ  հաճախորդներ:  Այն  ինձ  միշտ  հիշեցնում  է,  որ  իմ  ուզածը  ստանալ  կարող  եմ,  եթե  հաջողվի  ուրիշ  մարդու  համար  լսելի  դառնալ:  Ես  պետք  է  հասկանամ,  թե  ինչ  է  նա  զգում,  ինչն  է  նրա  համար  կարևոր,  ինչ  է  նա  ուզում:  Միայն  այդ  դեպքում  ես  կհասկանամ`  ուզո՞ւմ  եմ  այդ  մարդու  հետ  կապ  ունենալ,  թե՞  ոչ:  Դժվար  է  երկու  բառով  բացատրել,  թե  ինչ  եմ  սովորել  այս  տարիների  ընթացքում:  Բայց  գուցե  ամեն  Տոնին  դու  կարդաս  այս  նամակը  ու  ամեն  անգամ  ավելի  ու  ավելի  շատ  բան  հասկանաս:  Հուսով  եմ,  այդպես  էլ  կլինի,  որովհետև  պետք  է,  որքան  հնարավոր  է,  շուտ  հասկանալ.  ոչ  ոք  պարտավոր  չէ  ինչ-որ  բան  անել  քեզ  համար:
Համոզի՞չ են հարցադրումները:
Ոչ ոք  պարտավոր  չէ  ինչ-որ  բան  անել  քեզ  համար:
Այո, ես համաձայն եմ այս հարցադրումի հետ, որովհետև այդ մարդու համար դու ոչինչ ես, իսկ եթե նշանակում ես նա քեզ կոգնի։
Եթե ինչ-որ  մեկը  քեզ  սիրում ու գնահատում  է,  ուրեմն  դու  արժանի ես:
Ես միևնույն ժամանակ համաձայն եմ այս մտքին և համաձայն չեմ։ Կան մարդիկ ովքեր իսկապես արժանի չեն, բայց նրան մեկե սիրում են։ Կան նաև մարդիկ ովքեր արժանի են սիրո։
Դու ավելի  լավը  պետք  է  դառնաս  միայն  քեզ  համար:
Չգիտեմ ինչ ասել
Ոչ ոք  պարտավոր  չէ քեզ  հենց  այնպես  հարգել,  ընկերություն  անել  քեզ հետ,  սիրել,  ապահովել  քո  զարգացումը:
Համաձայն եմ, որովհետև մարդն ինքը պետքե որոշի ընկերություն անել քեզ հետ սիրել, հարգել, թե  ապահովել քո  զարգացումը։ Սա այդպես է և դու իրավունք չունես ստիպել մարդուն ինչ-որ յուրահատուկ կերպով քեզ վերաբերվի։

Последний лист

2.Ответьте на вопросы.

1. Что случилось с Джонси?
   Она заболела
2. Как Джонси могла победить болезнь?
   Она может победить болезнь, только если сама захочет жить.
3. Что считала Джонси?
   Листья
4. Как последний лист плюща помог Джонси выжить?
   Пока этот лист не упал она поняла что желать себе смерти
5. Почему заболел и умер Берман?
   Он всю ночь оставался под дождём из за этого он заболел и умер.

3.Продолжите предложения.

1.В большом городе в трёх этажном кирпичном доме  жили две
молодые девушки – художницы Сью и Джонси 2. Врач сказал Сью,
что у ее подруги очень мало
шансов поправиться 3. Три дня назад их было почти сто . 4. Я умру, когда упадёт последний лист .5После проливного дождя на кирпичной стене ещё виднелся последний лист плюща . 6. Ночью опять поднялся северный ветер и дождь стучал в окно 7.Этот последний лист остался на ветке, чтобы показать мне, какая я была гадкая 8. Утром первого дня швейцар
нашёл бедного старика на полу в его комнате 9. Никто не мог понять, куда он выходил в такую ужасную ночь. 10. Он написал его в ночь,  когда слетел последний лист.

4. Составьте предложения, используя данные модели.
Кто лежал где, что лежало где:
дедушка лежал в кровати.
вещи лежали на столе.
ребёнок лежал на диване.
ручка лежала на полке.
документы лежали в сумке.
Кто вызвал кого:
врач вызвал Сью
друг вызвал врача
мама вызвала доктора
учитель вызвал родители.
Кто может победить что:
она может победить болезнь
они могут победить страх.
Кому хочется что сделать:
она хочет увидеть друга, он хочет позвонить родителям, они хотят
нарисовать шедевр, мы хотим погулять по городу.

5. Состаьте предложения , поставьте в конце предложений завершающий знак препинания ( . ? !).

• Туристы уходили все дальше в лес!
• В далёком море виден пароход.
• Как красиво зимой в лесу!
• Как приятно розы пахнут в саду!
• Кто стучится ко мне в дверь?
• Сколько можно тебя ждать?!
• Откуда в его глазах столько грусти?

6. Определите границы предложений и обозначьте их знаками препинания.

Отчего так опустело небо нет в нём острокрылых ласточек. И стрижей опустели уютные скворечники. Собрались скворцы в большие стаи
заторопились они в тёплые края, поэтому пустыми остались уютные
скворечники. Лесные птицы тоже собрались в предотлётные стаи, чтобы
отправиться в дальний путь. В лесу ещё пышно и зелено созрели орехи
хлопочут белки делают запасы к зиме.

7.Определите границы предложений. Вставьте пропущенные буквы. Расставьте необходимые завершающие знаки препинания.

Мы жили в деревне. Однажды мама пошла в лес за земляникой и взяла меня с собой. Земляники в тот год уродилось очень много. Она росла прямо за деревней, на старой лесной вырубке. Как сейчас помню я этот день, хотя с тех пор прошло более пятидесяти лет. День был по- летнему солнечный, жаркий. Но только мы пошли к лесу, вдруг набежала синяя тучка и из неё посыпался частый крупный дождь. А солнце всё продолжало светить. Дождевые капли падали на землю, тяжело шлёпались о листья. Они повисали на траве, на ветвях кустов и деревьев, и в каждой капле отражалось, играло солнце. Не успели мы с мамой встать под дерево, как солнечный дождик уже кончился.

8. Поставьте слова в нужном падеже, употребите предлоги.
Линде 18 лет. Она приехала в Минск недавно. Сейчас она учится
в университете. Здесь она изучает русский язык, математику, черчение. Линде нравится русский язык, потому что он трудный, но интересный. Линда живет в Минск недавно. Она уже хорошо знает город, улицы, площади и проспекты. Линда уже была в музее и в театре, ходила на выставку и в цирк. Недавно
в субботу она ездила в Витебск. Она ездила на поезде. Линда приехала в Витебск и рассказала, какой это красивый город. У Линды есть друзья и подруги. Она хорошо играет в теннис, но не любит футбол. Линда любит смотреть «Новости» по телевизору. В ее комнате нет телевизора и телефона, но есть компьютер.

Доп.

9.Закончите предложения.
1. Ван чувствует себя плохо, потому что у него температура 2. У него болит голова, поэтому он пет таблетки 3. У него высокая температура, поэтому он не встаёт с кровати 4. Нина была больна, поэтому не ходила в школу 5. Она ходила к врачу, потому что не знала чем болеет 6. Она купила лекарство, потому что болела

10.Вставьте вместо точек глагол нужного вида.
1. Врач осмотрел больного и (давать – дать) ему нужное лекарство. 2. Дети
вошли в комнату и вежливо (здороваться – поздороваться) со всеми. 3. Брат
прочитал книгу и (ставить – поставить) ее в шкаф. 4. Передача кончилась, и я
(выключать – выключить) телевизор. 5. Дети купили цветы и (дарить – подарить)
их матери. 6. Мы (ужинать – поужинать) и пойдем в театр. 7. Когда профессор
закончил читать лекцию, он (отвечать – ответить) на вопросы студентов. 8. Когда
студенты (читать – прочитать) текст, они пошли в лабораторию.

11.Слова из скобок поставьте в нужном падеже, где
необходимо, употребите предлоги.
1. Я часто думаю (… своя будущая жизнь).
2. Молодёжь любит играть в футбол (… городской стадион).
3. Мы с друзьями учимся (… Белорусский национальный технический университет).
4. Мой отец работает (… эта известная фирма).
5. Футболисты не могут играть (… это футбольное поле), потому что оно неудобное.
6. Моя бабушка рассказала мне (… своё первое свидание).
7. Каждый из нас мечтает (… интересная престижная работа).
8. Моя сестра с удовольствием занимается музыкой (… музыкальная школа).
9. Иногда по вечерам я часто вспоминаю (… свой родной город).
10. Иностранцы с интересом посмотрели новый балет (… Оперный театр).

12. Слова из скобок употребите в нужном падеже множественного числа.

1. В Минске много (дерево, парк, сквер, бульвар).
2. Сколько в Ереване (проспект, улица, переулок, площадь, здание, магазин, ресторан, библиотека, дворец)?
3. Ночью в городе нет (трамвай, троллейбус, автобус) и мало (машина).
4. Как плохо! У (студент) нет ни (брат), ни (сестра), ни (друг), ни (подруга), ни (приятельница).
5. У (студентка) много работы, у (преподаватель) тоже много дел.
6. Очень плохо жить без (друг).
7. В марте у (школьник) бывают каникулы, а у (учитель) не бывает.

Նոյեմբեր 16-20

Ո՞րն է չորրորդ «ավելորդ» տարրը`
F,Cl,Mn,Br

2.Քանի՞ քիմիական տարրից է կազմված հետևյալ նյութը ՝ZnS նշիր այդ նյութը կազմող քիմիական տարրերի անվանումները,հարաբերական ատոմային զանգվածները
Zn-ցինկ(65)
S-ծծումբ(32)

3.Լրացրե ́ք բաց թողնված քիմիական նշան­ները.

ա)Ar(Co) = 59

գ)Ar(F) = 19

բ)Ar(Be) = 9

4.Որոշեք օքսիդացման աստիճանը հետևյալ օքսիդներում  և անվանել`
N₂O N₂=+1 O=-2
MgO Mg=+2 O=-2
Fe₂O₃ Fe₂=+3 O₃=-2
MnO₂, Mn=+4 O=-2
Cl₂O₇ Cl₂=+7 O₇=-2
P₂O₃, P₂=+3 O₃=-2
SO₃, S=+6 O₃=-2
SO₂, S=+4 O₂=-2
K₂O, K₂==1 O=-2
FeO: Fe=+2 O=-2
5.Հաշվել  մեկ SO3 -ի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը,զանգվածային հարաբերությունները և զանգվածայն բաժինները:
S=32
O=16
Mr=80
16×3=48
32+48=80
W=32×1:80×100%=40%
W=48×1:80×100%=60%
Ar=32;Ar=16×3
32;48
16;24
8;12
4;6
2;3

6. Ո՞ր զույգի երկու միացություններում են բոլոր կապերը կովալենտային.
   1) NaCl HCl
   2) CO2 CaO2
   3) CH3Cl NaH
   4) SO2 NO2

Նոր թեմա.

Նոյեմբերի 15-22, առաջադրանք 1

1. Նկարագրել Արևելյան Հայաստանի 19-րդ դարի սկզբին վարչաքաղաքական կացությունը
   19-րդ դարի սկզբին Արևելյան Հայաստանը պարսկական տերության, իսկ Արևմտյան Հայաստանը Օսմանյան կայսրության տիրապետության տակ էր։ Հյուսիսային Հայաստանի մի քանի գավառներ ՝ Լոռին, Շամշադինը, Սրևելավրացական թագավորության կազմում էին։ Արևելյան Հայաստանի մնացած տարածքը ընդգրկում էր Երևանի, Նախիջևանի, Գանձակի, Ղարաբաղի խանությունները։ Երևանի խանը՝սարդարը, նաև ամբողջ Արևելյան Հայաստանի կառավարիչներից ամենաազդեցիկն էր։ Երևանի խանությունը բաժանված էր 15 մահալի։ Մահալի կառավարիչ ՝ միբրոլուքը, նշանակում էր սարդարը։ Առանձին վարչական միավոր էր Երևան քաղաքը։ Նրա գլխավոր պաշտոնյան կոչվում էր քալանթար, այսինքն քաղաքապետ։
2. 1804-1813թթ. ռուս-պարսկական պատերազմի նախադրյալները, ընթացքը , ավարտը, արդյունքները
   Ռուսական զորքերը նույն թվականի մայիսին գրավեցին Գանձակի խանության տարածքը և պաշարեցին Արևելյան Հայաստանում։ Պարսիկների ամենաուժեղ հենակետը՝Երևանի բերդը։ 1805թ. ռուսական բանակն անցավ նոր հարձակման և գրավեց Շիրակը։ Շիրակը միացվեց Ռուսաստանին։ Ղարաբաղի խանը իր խանությունը հանձնեց Ռուսաստանի կայսրությանը։ 1812թ. Ֆրանսիայի կայսր Նապոլեոնը ներխուժեց Ռուսաստան։ Օգտվելով դրանից ՝ պարսկական իշխանություններն ակտիվացրին իրենց գործողություններն Անդրկովկասում։ Ֆրանսիայի ջախջախումից հետո միայն Ռուսաստանն անցավ հարցակման պարսկական ուժերի դեմ։ Պարսից շահը՝Աբաս-Միրզան Արցախում, Մեղրիում և այլ վայրերուշ տեղի ունեցած մարտերում ծանր պարտություն կրեց։
3. Գյուլիստանի պայմանագիրը
   1813 թվականին հոկտեմբերի 12-ին Արցախի Գյուլիստան գյուղում Պարսկական կողմը հակադրված էր կնքել հաշտություն։ Այս պայմանագրով Իրանը հօգուտ Ռուսաստանի հրաժարվեց Արևելյան Վրաստանից, Գանձակից, Արցախից, Շիրակից, Լոռուց և Շամշադինից։ Արևելյան Հայաստանից Ռուսաստանին անցան զգալի տարածքներ։ Երևանի և Նախիջևանի խանությունները դեռևս մնում էին Պարսկաստանի տիրապետության տակ։

Բառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստ

Փակագծերում տրվածներից ընտրել այն բառը, որը նախադասության մեջ կունենա փոխաբերական իմաստ:

Բնակատեղին հետզհետե ընկղմվեց ամենակուլ խավարի մեջ:
Ձորի վրա ծիծեռնակի  տխուր բույնն էր կախվել անպաշտպան:
Երեկո էր, երբ իշխանը իր զորքերով մտավ այդ (անծանոթ, գեղատեսիլ, հեքիաթ) աշխարհը:
թխպոտ երկնքից անձրևն էր մաղում շիկացած հողին:
Ջրի ափին ինձ է նայում արբած դաղձը:
Անտրտունջ է դալար ուռին` կանգնած առվի եզրին:
Դու եկար սպիտակ շորերով, երբ վշտահար երեկոն էր իմ սրտում:

Ընդգծիր 5 բառակապակցություն, որոնց առաջին բառը տվյալ դեպքում փոխաբերական իմաստ ունի:

1․Թթու դեմք, կծու արտահայտություն, խաղաղ ծով, քար անտարբերություն, սև կակաչ, միամիտ հայացք, խոր լռություն, սև սիրտ, վերջին կետ, փայլուն մակերես:
2. Սառը ջուր, ծանր խոսք, խոր փոս, ծով համբերություն, բախտի խաղ, բաց սիրտ,չար աչք, մաքուր թուղթ, գորշ կյանք:

Դասաարանական աշխատանք

Հոմանիշների բառարանի օգնությամբ գրիր տրված բառերին մեկական հոմանիշ:
Ականակիտ-մաքուր
այգաբաց-լուսաբաց
աշտանակ-լուսակալ
գիրթ-շեշտակի
թափոր-շքերթ
կտրիճ-խիզախ
մահիկ-կիսալուսին
շեղբ-սայր
սկահակ-գավաթ

Ետևյալ ասացվածքներում կետերի փոխարեն գրիր ընդգծված բառերի հականիշը:
Առաջ մտածիր, հետո խոսիր։
Գիտունի հետ քար քաշիր, բայց անգետի հետ փլավ մի կեր։
Հասկացողին մին ասա, չհասկացողին ՝ հազար ու մին։
Մի գիժ քար գցեց հորը, քառասուն խելոք չկարողացան հանել։
Մի վախենա վարար գետից, վախեցիր մարմանդ  գետից։
Մինչև հաստը բարակի, բարակը կկտրվի։
Չկա չարիք՝ առանց բարիք։
Փորձված թանը անփորձ մածունի հետ չեն փոխի
Երբ գյուղացին նիհարում է, կալվածատերը գերանում է է։
Երբ դաշտում շատ գայլ կա, սեղանի վրա միսը քիչ կլինի։
Կուշտը անկուշտին  չի հասկանա։
Հագուստի նորն է լավ, ընկերոջ՝ հինը
Հիշելով անցյալը՝ կճանաչես ապագան։
Փառք ձեռք բերելը դժվար է, կորցնելը՝ հեշտ ։
Փոքր մարդիկ էլ կարող են մեծ  ցանկություններ ունենալ։
Քիչ խոսիր, շատ գործիր

Բառաշարքում ընդգծել այն հասարակ գոյականները, որոնք նաև իբրև հատուկ անուններ են գործածվում: Շարունակել շարքը:

Ձնծաղիկ,ցայգ, կորյուն, քոթոթ, կռունկ, կաղնուտ, զինվոր, ավետիս, ամպրոպ, ռազմիկ, մատուռ, արագիլ, շանթ, երամակ, գոհար, գալուստ, հյուսն, զանգակ, վարդ, կակաչ, համբարձում, հարություն, գրիչ, մարտիկ, աղավնի, դեղին, այգեստան, արշալույս, գավիթ, գավառ, աշտարակ, բուրաստան, աղջամուղջ, սպիտակ:

Դաս 11

Առաջադրանքներ: Հեռավար և առկա սովորողների համար:

1.Երկու թվերի գումարը 10 է, իսկ տարբերությունը՝ 4։ Գտեք այդ

թվերը։

{x+y=10

{x-y=4  
(7;3)

2. Երկու թվերի գումարը 21 է, իսկ տարբերությունը՝ 9։ Գտեք այդ

թվերը։

{x+y=21
{x-y=9
x=9+y
9+y+y=21
2y=21-9
2y=12
y=12/2
y=6
x=9+6
x=15
(15;6)

3. Մի թիվը 6-ով մեծ է մյուսից։ Այդ թվերի գումարը հավասար է 40-ի։

Գտեք այդ թվերը։

x+y=40
x+6=y
x=y-6
y-6+y=40
2y=40+6
2y=46
y=46/2
y=23
x=23-6
x=17
(17;23)

4. Մի թիվը 15-ով փոքր է մյուսից։ Գտեք այդ թվերը, եթե նրանց գումարը 23 է։
x+y=23
x-15=y
x=y+15
y+15+y=23
2y=23-15
2y=8
y=8/2
y=4
x=4+15
x=19
(19;4)

5. Մի բնակավայրից մյուսը կարելի է գնալ գյուղամիջյան ճանապարհով կամ մայրուղով։ Գյուղամիջյան ճանապարհը 5 կմ-ով կարճ է մայրուղուց, իսկ նրանց ընդհանուր երկարությունը 61 կմ է։ Որքա՞ն է գյուղամիջյան ճանապարհի երկարությունը։
x+y=61
x-5=y
x=y+5
y+5+y=61
2y=61-5
2y=56
y=56/2
y=28
x=28+5
x=33
(33;28)

6. Եռանկյան մեծ կողմը 13 սմ է, իսկ մյուս երկու կողմերի տարբերությունը՝ 7 սմ։ Ինչի՞ են հավասար եռանկյան կողմերը, եթե նրա պարագիծը 30 սմ է։
13+x+y=30
x-y=7
x=7+y
13+7+y+y=30
2y+20=30
2y=30-20
2y=10
y=10/2
y=5
x=7+5
x=12
(12;5)

7.Կազմեք խնդիր, որը լուծվում է հետևյալ համակարգի օգնությամբ:
Երկու թվերի գումարը 13 , իսկ տարբերությունը 3։Գտիր ՝ թվերը։

{x + y = 13 

{x-y=3